Polyvagaal geïnformeerd begeleiden in de coachpraktijk? In dit artikel onderzoeken we wat coaches kunnen betekenen met fysiologische kennis van de polyvagaaltheorie.
Dank je wel voor dit mooie en “leesbare” artikel (ook ik heb het niet tot het eind gered vorige week🤗) wat een fijne start van deze mooie zondag om nieuwe inzichten te lezen en ze ook steeds beter te begrijpen, te voelen en toe te kunnen passen. Ik schenk je graag alvast een cappuccino voor volgende week 😃
Potsiejandorrie, dit is een helpend artikel! Mijn eerste reactie is: ‘yes! Woorden. Hoe kan ik iets overbrengen wanneer ik de juiste woorden niet heb of kan bedenken? Die heb ik nu wel 🥳
Bedankt. Ronald ik maak vanuit huis 100 cappuccino’s voor je!! Denkbeeldig dan.
Uit het artikel: ‘Shut up and be present!’ Dat zegt eigenlijk alles. In mijn beroep is presentie (Baart) zo belangrijk. Wij zijn geen therapeuten of coaches. Om deze reden maakte mijn hart deze ochtend een vreugde klop bij de kernvraag in dit artikel. Mijn dank is groot ( geen Fawn reactie haha)
Hey Daan, dank voor je fijne respons, mooi dat ons artikel lekker 'binnenkomt' en je er iets mee kunt! Je hebt een goede kern eruit gepikt inderdaad; eigenlijk geldt voor iedereen dat de polyvagaaltheorie bekend zou mogen zijn, het kan een 'onderlegger' zijn voor al ons gedrag.
De biologie is de basis van de psychologie, zou je met recht kunnen zeggen.
Dit ga je ook terugvinden in het boek dat Cees en ik aan het schrijven zijn, stay tuned!
Helder artikel. Niet gehinderd door enige kennis van zaken, behalve levenservaring, ben ik toch benieuwd naar het volgende.
1) "Mensen die zeggen dat ze geen anderen nodig hebben, leven waarschijnlijk met een zenuwstelsel dat steeds geactiveerd is."
Zou dit de samenhang kunnen verklaren tussen autisme en auto-immuunziekten als diabetes I en reuma? Of sla ik de plank nu compleet mis?
2) In hoeverre zou de effectiviteit van de polyvagaaltheorie verschillen bij vrouwelijke coachees die in de overgang zijn? Dit aangezien het autonome zenuwstelsel zich in die fase gedraagt als een weerbarstige, dreinende kleuter.
Dank voor je respons en fijne vragen! Let's have a look:
1) Ik denk dat er in een aantal 'gevallen' een samenhang is met afgezonderd (willen) leven en een chronisch geactiveerd autonoom zenuwstelsel. Voor een aantal mensen die het etiket autisme dragen zou kunnen gelden dat zij zichzelf beschermen tegen een overmaat aan prikkels door chronisch "uit contact" te gaan en blijven.
In dit artikel (https://www.relaxmore.net/p/polyvagaaltheorie-stand-van-zaken-2 bijv. in paragraaf 3.3) beschrijft Porges een aantal chronische aandoeningen waarbij hij een grotere rol van een gedisreguleerd autonoom zenuwstelsel ziet dan we tot nu toe aannamen. Dus ik denk dat jouw denkrichting niet onzinnig is.
Overigens zijn er volkomen geweldig gereguleerde mensen die een prima leven hebben zonder al teveel sociale contacten, dus we moeten dit niet te zwart-wit maken.
2) Je roert een belangrijk punt aan dat duidelijk mag zijn voor polyvagale enthousiastelingen: voor het handhaven van homeostase in ons lichaam is meer nodig dan alleen een gereguleerd autonoom zenuwstelsel. Het hormoonstelsel is daar een belangrijk deel van. Hormoonspiegels beïnvloeden de neuroceptie en hebben daarmee invloed op ons gevoel van welbevinden en veiligheid en dat gevoel heeft dan weer invloed op de hormonen (even lekker kort samengevat). Zo hebben ook andere fysieke omstandigheden, bijv. (chronische) pijn, moeheid, ziektes, invloed op hormonen én op onze neuroceptie.
In het artikel stel je dat polyvagaaltheorie een 'lens' is voor begeleiders om gedrag en ervaring te verstaan via de staat van het zenuwstelsel. Ik begrijp daaruit dat de theorie uitgaat van een 'systeem', in dit geval een proces dat gebaseerd is op (o.a.) gedragspunten en gedragingen van het autonome zenuwstelsel. Die laatste worden, zoals je terecht zegt, beïnvloed door o.a. hormoonspiegels en andere fysieke omstandigheden. Ik denk dat ik best mag stellen dat die invloed grondig en aanzienlijk is. Maakt die de polyvagaaltheorie dan niet onbetrouwbaar?
Haaa, weer een goede vraag. Over het antwoord kan ik kort zijn: neen. De polyvagaaltheorie heeft een goede voorspellende waarde, zoals ik hier (https://www.relaxmore.net/p/polyvagaaltheorie-stand-van-zaken-2) schrijf in mijn tweede deel van een vertaling van een recent artikel.
Kort samengevat: neuroceptie is 24/7 actief en beantwoord steeds de vraag of we al dan niet veilig zijn. Het doet dit o.b.v. interne info uit het lichaam (bijv. gevoelens die onder invloed staan van hormonen) externe info (wat komt er binnen via de zintuigen) en relationele info (wat zie/hoor/voel ik aan de ander). Met de uitkomst van dit continue weegproces stuurt de neuroceptie onze autonome toestand aan, m.a.w. of de ventrale- of de dorsale vagus of de sympaticus meer of minder opgeregeld moeten worden.
Dat is heel voorspelbaar én voor mensen die niet veel ervaring hebben met therapeutisch werken of die niet zo'n goed lichaamsbewustzijn hebben juist lastig.
Hoofdboodschap is dat dit proces aan de basis ligt van ons gedrag en welbevinden en dat het een gezamenlijke missie mag zijn van iedereen die van de wereld een betere plek wil maken om ons autonome zenuwstelsel voldoende reden te geven om in connectie te blijven.
Dank je wel voor je geduld en je toelichting, Ronald. Ik kende de polyvagaaltheorie niet, maar laat duidelijk zijn dat ik die oprecht interessant vind. Er is wat mij betreft ook geen twijfel over de goede bedoelingen ervan.
Zou ik je nog éen vraag mogen stellen? Dat zou ik willen doen aan de hand van jouw voorbeeld, de fictieve ‘Marjan’. Marjan is in dit geval een vijftigplusser, die zwaar te lijden heeft van de menopauze.
De situatie is als in voorbeeld 2, co-regulatie. De processen van vertragen en reguleren zijn voltooid; de coach is rustig en op zijn gemak en hetzelfde geldt voor Marjan. De sessie is halverwege en verloopt in een uitermate geruststellende en vriendelijke sfeer. Geen enkel teken van mogelijk gevaar, door bijv. het aanstippen van mogelijke trauma’s of ongemakkelijke situaties, o.i.d.
Dan, van de ene seconde op de andere, verandert Marjan. Haar gezicht kleurt rood, haar ademhaling gaat omhoog en haar handen trillen.
De coach gaat terug naar het proces van vertraging en zelfregulatie, in de hoop dat de activatie opnieuw tot rust komt.
Tot zover het voorbeeld.
De eerste keer wordt de sympathische activatie uitgelokt door o.a. externe factoren (haastige spoed, verwachting, eventuele situaties die Marjan zijn overkomen onderweg naar de praktijk). De signalen en de redenen zijn duidelijk. De regulerende aanpak van de coach zal werken.
Maar hoe zit het bij de tweede keer? Marjan krijgt een shot adrenaline te verwerken die volkomen misplaatst is. Er zijn signalen, maar geen redenen. Ook niet, en dat is misschien wel het punt dat ik wil maken, voor Marjan zelf. Er is geen sprake van een als onveilig ervaren neuroceptie en toch reageert haar stresssysteem als zodanig. In hoeverre kan (co-)regulering werken als het autonome zenuwstelsel niet logisch reageert?
Ahaa, weer een mooie vraag, Patricia, ik snap hem.
OK, komt 'ie:
Dit keer stel je een "verkeerde" vraag, in die zin dat het autonome zenuwstelsel (AZS) niet verkeerd kán reageren.
Als Marjan een shot van hormoon X krijgt (is het adrenaline wat de opvliegers geeft? Dat wist ik niet), dan beïnvloedt dat de neuroceptie en reageert het autonome zenuwstelsel navenant. Heeft Marjan goede regulerende vaardigheden, m.a.w. kan zij tegen haar AZS 'zeggen': "het is een opvlieger, rustig aan, het zakt zo wel weer af", dan zal de arousal niet zo lang duren, want zij genereert intern geen extra stress. In het andere uiterste kan ze zichzelf in een paniekaanval hyperventileren van de schrik, en dan genereert ze dus wel extra stress en zal het AZS dienovereenkomstig reageren (namelijk met die paniekaanval).
Kortom: het AZS reageert altijd adaptief, met als doel doel zelfbescherming en regulatie, maar de neuroceptie is afhankelijk van de input die het krijgt van intern, de zintuigen (extern) of vanuit de relatie (co-regulatie).
Dank je wel voor dit mooie en “leesbare” artikel (ook ik heb het niet tot het eind gered vorige week🤗) wat een fijne start van deze mooie zondag om nieuwe inzichten te lezen en ze ook steeds beter te begrijpen, te voelen en toe te kunnen passen. Ik schenk je graag alvast een cappuccino voor volgende week 😃
Haaa, dank je wel, Chantal, leuk dat mee blijft lezen en alvast dank voor de cappuccino!
Potsiejandorrie, dit is een helpend artikel! Mijn eerste reactie is: ‘yes! Woorden. Hoe kan ik iets overbrengen wanneer ik de juiste woorden niet heb of kan bedenken? Die heb ik nu wel 🥳
Bedankt. Ronald ik maak vanuit huis 100 cappuccino’s voor je!! Denkbeeldig dan.
Uit het artikel: ‘Shut up and be present!’ Dat zegt eigenlijk alles. In mijn beroep is presentie (Baart) zo belangrijk. Wij zijn geen therapeuten of coaches. Om deze reden maakte mijn hart deze ochtend een vreugde klop bij de kernvraag in dit artikel. Mijn dank is groot ( geen Fawn reactie haha)
Hey Daan, dank voor je fijne respons, mooi dat ons artikel lekker 'binnenkomt' en je er iets mee kunt! Je hebt een goede kern eruit gepikt inderdaad; eigenlijk geldt voor iedereen dat de polyvagaaltheorie bekend zou mogen zijn, het kan een 'onderlegger' zijn voor al ons gedrag.
De biologie is de basis van de psychologie, zou je met recht kunnen zeggen.
Dit ga je ook terugvinden in het boek dat Cees en ik aan het schrijven zijn, stay tuned!
Cees ook bedankt 🙏
Most welcome Daan. Er is nog plek als je mee wilt doen?
Helder artikel. Niet gehinderd door enige kennis van zaken, behalve levenservaring, ben ik toch benieuwd naar het volgende.
1) "Mensen die zeggen dat ze geen anderen nodig hebben, leven waarschijnlijk met een zenuwstelsel dat steeds geactiveerd is."
Zou dit de samenhang kunnen verklaren tussen autisme en auto-immuunziekten als diabetes I en reuma? Of sla ik de plank nu compleet mis?
2) In hoeverre zou de effectiviteit van de polyvagaaltheorie verschillen bij vrouwelijke coachees die in de overgang zijn? Dit aangezien het autonome zenuwstelsel zich in die fase gedraagt als een weerbarstige, dreinende kleuter.
Dag Patricia,
Dank voor je respons en fijne vragen! Let's have a look:
1) Ik denk dat er in een aantal 'gevallen' een samenhang is met afgezonderd (willen) leven en een chronisch geactiveerd autonoom zenuwstelsel. Voor een aantal mensen die het etiket autisme dragen zou kunnen gelden dat zij zichzelf beschermen tegen een overmaat aan prikkels door chronisch "uit contact" te gaan en blijven.
In dit artikel (https://www.relaxmore.net/p/polyvagaaltheorie-stand-van-zaken-2 bijv. in paragraaf 3.3) beschrijft Porges een aantal chronische aandoeningen waarbij hij een grotere rol van een gedisreguleerd autonoom zenuwstelsel ziet dan we tot nu toe aannamen. Dus ik denk dat jouw denkrichting niet onzinnig is.
Overigens zijn er volkomen geweldig gereguleerde mensen die een prima leven hebben zonder al teveel sociale contacten, dus we moeten dit niet te zwart-wit maken.
2) Je roert een belangrijk punt aan dat duidelijk mag zijn voor polyvagale enthousiastelingen: voor het handhaven van homeostase in ons lichaam is meer nodig dan alleen een gereguleerd autonoom zenuwstelsel. Het hormoonstelsel is daar een belangrijk deel van. Hormoonspiegels beïnvloeden de neuroceptie en hebben daarmee invloed op ons gevoel van welbevinden en veiligheid en dat gevoel heeft dan weer invloed op de hormonen (even lekker kort samengevat). Zo hebben ook andere fysieke omstandigheden, bijv. (chronische) pijn, moeheid, ziektes, invloed op hormonen én op onze neuroceptie.
Kun je daar verder mee?
Nogmaals dank, hartelijke groet,
Ronald
Opnieuw helder.
In het artikel stel je dat polyvagaaltheorie een 'lens' is voor begeleiders om gedrag en ervaring te verstaan via de staat van het zenuwstelsel. Ik begrijp daaruit dat de theorie uitgaat van een 'systeem', in dit geval een proces dat gebaseerd is op (o.a.) gedragspunten en gedragingen van het autonome zenuwstelsel. Die laatste worden, zoals je terecht zegt, beïnvloed door o.a. hormoonspiegels en andere fysieke omstandigheden. Ik denk dat ik best mag stellen dat die invloed grondig en aanzienlijk is. Maakt die de polyvagaaltheorie dan niet onbetrouwbaar?
Haaa, weer een goede vraag. Over het antwoord kan ik kort zijn: neen. De polyvagaaltheorie heeft een goede voorspellende waarde, zoals ik hier (https://www.relaxmore.net/p/polyvagaaltheorie-stand-van-zaken-2) schrijf in mijn tweede deel van een vertaling van een recent artikel.
Kort samengevat: neuroceptie is 24/7 actief en beantwoord steeds de vraag of we al dan niet veilig zijn. Het doet dit o.b.v. interne info uit het lichaam (bijv. gevoelens die onder invloed staan van hormonen) externe info (wat komt er binnen via de zintuigen) en relationele info (wat zie/hoor/voel ik aan de ander). Met de uitkomst van dit continue weegproces stuurt de neuroceptie onze autonome toestand aan, m.a.w. of de ventrale- of de dorsale vagus of de sympaticus meer of minder opgeregeld moeten worden.
Dat is heel voorspelbaar én voor mensen die niet veel ervaring hebben met therapeutisch werken of die niet zo'n goed lichaamsbewustzijn hebben juist lastig.
Hoofdboodschap is dat dit proces aan de basis ligt van ons gedrag en welbevinden en dat het een gezamenlijke missie mag zijn van iedereen die van de wereld een betere plek wil maken om ons autonome zenuwstelsel voldoende reden te geven om in connectie te blijven.
Misschien is dit een keer iets om aan deel te nemen, Patricia?
https://polyvagaalinstituut.nl/polyvagaal-meet-up/
Dank je wel voor je geduld en je toelichting, Ronald. Ik kende de polyvagaaltheorie niet, maar laat duidelijk zijn dat ik die oprecht interessant vind. Er is wat mij betreft ook geen twijfel over de goede bedoelingen ervan.
Zou ik je nog éen vraag mogen stellen? Dat zou ik willen doen aan de hand van jouw voorbeeld, de fictieve ‘Marjan’. Marjan is in dit geval een vijftigplusser, die zwaar te lijden heeft van de menopauze.
De situatie is als in voorbeeld 2, co-regulatie. De processen van vertragen en reguleren zijn voltooid; de coach is rustig en op zijn gemak en hetzelfde geldt voor Marjan. De sessie is halverwege en verloopt in een uitermate geruststellende en vriendelijke sfeer. Geen enkel teken van mogelijk gevaar, door bijv. het aanstippen van mogelijke trauma’s of ongemakkelijke situaties, o.i.d.
Dan, van de ene seconde op de andere, verandert Marjan. Haar gezicht kleurt rood, haar ademhaling gaat omhoog en haar handen trillen.
De coach gaat terug naar het proces van vertraging en zelfregulatie, in de hoop dat de activatie opnieuw tot rust komt.
Tot zover het voorbeeld.
De eerste keer wordt de sympathische activatie uitgelokt door o.a. externe factoren (haastige spoed, verwachting, eventuele situaties die Marjan zijn overkomen onderweg naar de praktijk). De signalen en de redenen zijn duidelijk. De regulerende aanpak van de coach zal werken.
Maar hoe zit het bij de tweede keer? Marjan krijgt een shot adrenaline te verwerken die volkomen misplaatst is. Er zijn signalen, maar geen redenen. Ook niet, en dat is misschien wel het punt dat ik wil maken, voor Marjan zelf. Er is geen sprake van een als onveilig ervaren neuroceptie en toch reageert haar stresssysteem als zodanig. In hoeverre kan (co-)regulering werken als het autonome zenuwstelsel niet logisch reageert?
Ahaa, weer een mooie vraag, Patricia, ik snap hem.
OK, komt 'ie:
Dit keer stel je een "verkeerde" vraag, in die zin dat het autonome zenuwstelsel (AZS) niet verkeerd kán reageren.
Als Marjan een shot van hormoon X krijgt (is het adrenaline wat de opvliegers geeft? Dat wist ik niet), dan beïnvloedt dat de neuroceptie en reageert het autonome zenuwstelsel navenant. Heeft Marjan goede regulerende vaardigheden, m.a.w. kan zij tegen haar AZS 'zeggen': "het is een opvlieger, rustig aan, het zakt zo wel weer af", dan zal de arousal niet zo lang duren, want zij genereert intern geen extra stress. In het andere uiterste kan ze zichzelf in een paniekaanval hyperventileren van de schrik, en dan genereert ze dus wel extra stress en zal het AZS dienovereenkomstig reageren (namelijk met die paniekaanval).
Kortom: het AZS reageert altijd adaptief, met als doel doel zelfbescherming en regulatie, maar de neuroceptie is afhankelijk van de input die het krijgt van intern, de zintuigen (extern) of vanuit de relatie (co-regulatie).
Ik wens je koelte toe, hartelijke groet,
Ronald
Ik denk dat ik het begrijp, Ronald. Eindelijk.
Nogmaals, dank je wel voor de geduldige uitleg.
(En overigens: nee, het is niet adrenaline die een opvlieger veroorzaakt)