Trauma
"Trauma is a fact of life, It does not, have to be a life sentence"
Inhoud
Wat is een trauma?
Het woord trauma komt uit het Grieks en betekent letterlijk wond, kwetsuur of verwonding. In de wetenschappelijk literatuur is nog geen overeenstemming over wat een trauma1 precies is.
Een trauma wordt vaak beschreven als een gebeurtenis die als levensbedreigend wordt ervaren en waaraan de persoon niet kon ontkomen. De mate waarin een gebeurtenis traumatisch is, is voor iedereen anders en afhankelijk van draaglast (de gebeurtenis) en de draagkracht (afhankelijk van meerdere factoren) van de persoon.
Een trauma zit dus niet zozeer in de gebeurtenis, maar in de impact van de gebeurtenis. Sterker nog: er zijn gebeurtenissen die niet als trauma bekend staan, maar die wel posttraumatische verschijnselen kunnen veroorzaken. Hier kom ik verderop in dit artikel op terug.
Laten we eerst eens een aantal ‘definities’ van trauma (ja, er zijn er heel veel en dat zegt iets …) op een rijtje zetten.
Definities van trauma
Trauma is een overweldigende belasting van het menselijke fysiologische systeem. (Robert Macy – hoofd van een internationaal traumacentrum)
Trauma is een ernstige ervaring van onmacht. (Reinout Eleveld, Taotrainer)
Trauma is een vorm van stress die zo extreem is dat je copingmechanismen overweldigd raken. (David Treleaven, psychotherapeut)
Trauma is een reactie op een schokkende gebeurtenis of ‘ongeluk’, waarbij iemand blijft steken in de intense machteloosheid en de vaak bijbehorende gevoelens van intense angst, woede, afschuw of eenzaamheid. (Psychotraumanet.org)
Trauma is het lichamelijke effect (met haar emotionele en geestelijke componenten) van iedere gebeurtenis – of serie van gebeurtenissen – welke ooit te onverwacht, te snel of te groot was om in betreffend moment afdoende op te kunnen reageren. (Peter Levine, grondlegger Somatic Experiencing®)
Trauma is een hoog geactiveerde en incomplete biologische respons op dreiging, bevroren in de tijd. Wanneer het niet mogelijk is om de handelingen die nodig zijn te voltooien, ontladen we de enorme hoeveelheid energie die vrijkomt bij onze overlevingsreacties niet. Die energie zet zich vast als specifieke patronen van neuromusculaire paraatheid. (Peter Levine)
Trauma is het gevolg van het overspoeld zijn door een heftige gebeurtenis of extreme stress, merkbaar in het denken en de emoties, maar – het allerbelangrijkst – zich manifesterend in het lichaam. (Sonia Gomes, grondlegger SOMA Embodiment en SE™ Professional Training Faculty of SETI – Somatic Experiencing® Trauma Institute)
Iedere gebeurtenis die stressvol genoeg is om ons een gevoel van hulpeloosheid, angst, overbelasting of diepgaande onveiligheid te geven, wordt beschouwd als een trauma. (Pat Ogden, grondlegger van Sensorimotor Psychotherapy®)
Trauma is datgene wat iemand met zich meedraagt na een overweldigende gebeurtenis. (Bron onbekend)
Uiteindelijk is een trauma iets persoonlijks. Het is niet de objectieve gebeurtenis, maar de subjectieve beleving die bepaalt wat een trauma is en wat niet. Wat altijd het geval is, is dat we het bij trauma niet hebben over een intense en negatieve emotie (die we allemaal wel eens hebben), maar over een verlammende vorm van stress.
Therapeut Gabor Maté zegt er dit over:
Maté is duidelijk: hetgeen gebeurd is, kan nooit meer niet-gebeurd zijn. De wond die ontstaan is, kan wél helen, want die is niet hetzelfde als de gebeurtenis.
Trauma is misschien wel de meest vermeden, ontkende, onbegrepen
en onbehandelde oorzaak van menselijk lijden.
Peter Levine
Verschillende “soorten” trauma
Hoewel de gebeurtenis zelf niet bepaalt of er sprake gaat worden van een trauma of een posttraumatisch probleem2, weten we inmiddels wel dat bepaalde (series van) gebeurtenissen kunnen leiden tot gelijksoortige klachten. Dit kan helpend zijn bij het bepalen welke therapie ingezet kan gaan worden.