Peter Levine, grondlegger van Somatic Experiencing®
Peter Levine, grondlegger van Somatic Experiencing®
Review van zijn autobiografie
Inleiding
Begin april was het zover: de autobiografie van Peter Levine arriveerde bij mijn lokale boekhandel1 en ik ontving een appje dat ik het boek kon ophalen. Bij het bladeren zag ik al dat het boek prettig leesbaar is (fijne typografie, nette bladspiegel) en als vanzelf begon ik te lezen. Ik besloot dan ook maar om gelijk door te lezen en dat bleek een goede beslissing.
Levine’s autobiografie is de moeite waard!
In dit artikel een bespreking, zonder al te veel spoilers.
Update van begin augustus 2024: het boek is in het Nederlands vertaald en vanaf begin oktober verkrijgbaar!
Een bewogen jeugd
Waarschijnlijk verbaast het je niet dat Peter Levine in zijn jeugd de ‘nodige’ obstakels tegenkwam. Hoe nodig dat nu echt was, weet ik niet, maar het valt me wel op dat pioniers op het gebied van geestelijk welzijn het meestal niet makkelijk hadden in hun jonge jaren.
Prof. Bessel van der Kolk drukte zich hierover kernachtig uit, tijdens het eerste seminar van hem dat ik bijwoonde:
Nobody with a happy childhood,
ends up being a mental health care professional.
Bessel van der Kolk
Voor Peter Levine, geboren in 1942, die als Joodse jongen in een harde New Yorkse volkswijk opgroeide, waar maffiabendes hun kwalijke zaken deden en geweld aan de orde van de dag was, was het in ieder geval (ook) niet makkelijk. Een kind van twee ouders die allebei getekend waren door het leven (veel familieleden overleefden de Holocaust niet) en emotioneel niet altijd beschikbaar waren.
Levine beschrijft enkele voorvallen (geen spoiler) die beslist traumatiserend waren en die hij pas decennia later echt verwerkte.
De ontdekking van een missie
Levine was als kind al erg geïnteresseerd in hoe dingen werken. Zo kon hij uren met blokken spelen en architectonische bouwwerken maken die menig volwassene verbaasde.
Al jong besteedde hij veel aandacht aan zijn dromen. In het boek beschrijft hij er een aantal heel levendig en met veel detail.
In 1981 ontdekte Levine tijdens een bezoek aan een Tibetaanse Lama dat de methode die hij ontwikkelde (Somatic Experiencing®) veel raakvlakken heeft met de Tibetaanse Kum Nye traditie. Daarnaast vertelde deze Lama dat de oorsprong van al deze wijsheid wel eens terug kon gaan naar de oudste Keltische tradities.
Levine haastte zich na het bezoek naar de bibliotheek en vond daar een afbeelding van Newgrange, een Keltisch prehistorische graftombe van meer dan 5000 jaar oud.
Kenners en therapeuten die opgeleid zijn in Somatic Experiencing zullen hier de vortices (spiralen) herkennen die vaak gebruikt worden om in de theorielessen om uit te leggen hoe mensen gevangen raken in een traumaspiraal en hoe het typische SE penduleerprincipe werkt.
Er vielen kwartjes bij Levine. Hij besefte dat zijn missie in dit leven het in stand houden van deze eeuwenoude kennis en wijsheid is. Hiervoor zou hij een biologisch en neurofysiologisch begrip moeten krijgen van heling en transformatie, om zo de oude, prehistorische en sjamanistische wijsheden in de hedendaagse wereld weer relevant te maken.
Een boeiende reis
Levine beschrijft veel anekdotes van avonturen die hij beleefde en wetenschappers en spirituele leraren die hij heeft ontmoet. Hij wordt daarbij nergens langdradig en spaart ook zichzelf niet: hij is er eerlijk over dat hij soms wat mopperig is en niet altijd even makkelijk in de omgang.
Zo komt daar Albert Einstein voorbij als beschermengel, zijn er trips met LSD (in het Amerika van de vroege jaren 60), ontmoetingen met sjamanen uit verschillende culturen (waarbij Levine de inheems Amerikaanse Hopi en Navajo benadrukt als voorname inspiratiebronnen), is er een hond als leermeester, en staan we stil bij het langzaamaan steeds "groter” worden van Somatic Experiencing. Daarbij horen ook veel reizen over de wereld om het gedachtegoed te verspreiden en demonstraties te geven.
Tijdens dit hele proces maakt Levine steeds ook zelf stappen in de richting van heling van zijn eigen trauma's, vaak geholpen door de therapeuten die hij zelf opgeleid had, met zijn eigen Somatic Experiencing dus!
Het valt op dat hij met groot respect en nederigheid schrijft over de mannen en vrouwen die hun kennis en wijsheid met hem gedeeld hebben.
Anno 2024
Momenteel wordt Somatic Experiencing in 44 landen toegepast, uitgedragen en gedoceerd door een team van bijna 80 “teachers” en vele honderden assistenten. Duizenden therapeuten en andere professionals zijn in deze vorm van lichaamsgericht werken opgeleid.
Ik heb zelf ook de SE-opleiding gevolgd en ben beginnend assistent bij een nieuwe lichting studenten. Dat betekent dat ik tijdens de opleidingsmodules vooral in de middagen een rol heb in het begeleiden van een klein groepje studenten bij het oefenen. Leuk en zinvol werk, waarbij ik ook nog eens de hele opleiding opnieuw volg, dus er vallen ook bij mij weer allerlei kwartjes!
Levine mag trots zijn op zijn levenswerk. In zijn autobiografie gebruikt hij het woord trots misschien een heel enkele keer, maar beschrijft hij vooral regelmatig zijn dankbaarheid voor al die mensen die op zijn pad zijn gekomen en zijn leermeester zijn geweest.
Levine heeft een krachtige en prachtige therapievorm neergezet en wat mij betreft een hele mooie synthese gevonden om de oude wijsheid en nieuwe kennis van de werking van onze overlevingssystemen samen te brengen.
Zijn autobiografie is zeer lezenswaardig en het Engels is goed te volgen (ik weet niet of er een Nederlandse vertaling gaat komen).
Levine is nu 82 jaar oud en doet het rustiger aan, maar met pensioen is hij nog steeds niet. De afgelopen jaren houdt hij zich bezig met bijna-dood ervaringen en de meer spirituele aspecten van het mens zijn.
Interview
Ter gelegenheid van het verschijnen van zijn autobiografie gaf Peter Levine een interview aan Tami Simon van SoundsTrue. Ik heb het bekeken en vond het een welbesteed uur (+ 18 minuten).
Het interview is niet meer te zien op YouTube, maar wel te beluisteren. Nog steeds de moeite waard!
Niet de bedoeling
In bovenstaand interview vertelt Levine dat hij eigenlijk helemaal niet van plan was om een autobiografie te schrijven. Hij wilde slechts wat herinneringen aan papier toevertrouwen en terugkijken op zijn leven.
Het openbaar maken van al die verhalen klonk hem lang te kwetsbaar, te precair en te persoonlijk. Toen een vriendin hem voorstelde er een boek van te maken, was Levine beslist niet enthousiast.
Toch bleef de vraag van wel of niet publiceren knagen. Een droom gaf (alweer!) helderheid. In de droom stond Peter met zijn manuscript voor een veld bloemen, in twijfel. Er kwam een vlaag wind en die verspreidde de papieren en liet ze her en der landen op het veld. Dat was voor Levine het antwoord: hij zou gaan publiceren, zijn verhaal verspreiden en zien hoe het zou landen.
En, zoals hij zelf zegt: “It turns out to be an adventure.” Waaraan hij toevoegt dat hij hoopt dat zijn verhaal veel andere mensen mag helpen in het reine te komen met hun verleden.
Twee ontmoetingen
Ik heb Peter Levine twee keer ontmoet. De eerste keer was in 2008. Zijn boek ”De tijger ontwaakt” (inmiddels een bestseller) was net een jaar uit en ik had het al met grote belangstelling gelezen. Ik had ergens een bericht gelezen over een 2- of 3-daagse die Levine zou verzorgen in Den Haag of Rotterdam. Daar ben ik dus geweest en ik was er zeer van onder de indruk. Ik heb nog steeds mijn aantekeningen van die bijeenkomst. Levine werd daar vergezeld door Sonia Gomes, een SE leraar die ik in 2018 in het derde jaar van de SE-opleiding zou tegenkomen. Gelukkig was haar Engels toen een stuk beter dan in 2008…
De tweede ontmoeting was in juni 2018 in Ede, waar Levine samen met Marianne Bentzen een driedaagse workshop Trauma en Spiritualiteit verzorgde.
Het Ergos Instituut
Somatic Experiencing is ondergebracht in het Ergos Instituut, waar Levine de stichter en voorzitter van is.
Ik vertaalde zijn korte levensverhaal van de website van het Ergos Instituut:
Peter A Levine, PhD
Als klein kind was ik eindeloos gefascineerd door natuurverschijnselen. Mijn moeder beschreef hoe ik op tienjarige leeftijd per ongeluk de eerste wet van Newton en de wet van Archimedes over vloeistofverplaatsing ontdekte. Ik geloof dat deze passie en vasthoudendheid om natuurwetten te begrijpen me mijn hele leven hebben geleid. Mijn fascinatie en betrokkenheid bij het leven is me goed van pas gekomen bij de ontwikkeling van mijn werk, het ontdekken van de wortels van trauma's en de wegen naar heling.
Mijn vroege jaren kenden beproevingen zoals zovelen meemaken, en net als anderen die jeugdtrauma's hebben ervaren, werd ik geleid door mijn eigen dwingende behoefte om te helen. Ik denk dat je zou kunnen zeggen dat veel van mijn onderzoek "ik-onderzoek" was.
Toen ik als jongvolwassene aan een doctoraalprogramma in de medische en biologische fysica begon aan de Universiteit van Californië in Berkeley, had ik een voorspellende droom die mijn onderzoek naar trauma's en de menselijke conditie in gang zette. In deze droom liep ik naar een lift met twee kolommen en bolvormige ingangen. Ik realiseerde me dat dit een autonoom ganglion was. Toen ik de deur binnenging, voelde ik een onheilspellende aanwezigheid. Toen ik om me heen keek, ontdekte ik dat het de koude afkeurende blik was van een belangrijke mentor die ik had op de middelbare school. In zijn mechanistische wereldbeeld was geen plaats voor gevoelens en gewaarwordingen; en hij zou mijn nieuwe afslag in de richting van de studie van "levensenergie" zeker niet goedkeuren. In mijn droom ging ik door de autonome deur en was er geen weg meer terug.
In 1978 ontmoette ik Stephen Porges en deelden we een passie voor bottom-up verwerking en emergente eigenschappen. Mijn relatie met Porges en deze vooruitziende droom hebben de ontwikkeling van Somatic Experiencing sterk beïnvloed.
Trauma is not what happens to us,
but what we hold inside in the absence of an empathetic witness.
Peter A Levine, PhD
In de afgelopen 50 jaar, terwijl ik SE™ ontwikkelde en het vervolgens onderwees aan iedereen die maar wilde luisteren, begeleidde ik duizenden therapeuten en genezers over de hele wereld. Mijn passie werd een "Johnny Apple Seed", die mijn kennis over de hele wereld verspreidde. En nu wordt deze passie uitgebreid naar toegewijde faculteitsleden die deze erfenis doorgeven.
Peter A Levine, PhD
Ontwikkelaar van Somatic Experiencing®
Oprichter en Faculteit, Ergos Instituut voor Somatisch Onderwijs
Oprichter en adviseur van Somatic Experiencing International
Senior klinisch medewerker en adviseur van het Meadows centrum voor verslavingsbehandeling
In plaats van bij Amazon of Bol bestel ik altijd via Libris.nl, dan verdient de lokale boekverkoper daar ook aan en spek ik niet de portemonnee van dhr. Bezos (miljardair en baas van Amazon) of die van Bol.